Từ lúc các nhà máy này đi vào vận hành, cuộc sống của người dân địa phương vì thế bị đảo lộn, việc sản xuất, trồng trọt của bà con cũng ít nhiều bị ảnh hưởng.

Lợi ích chưa thấy đâu, ô nhiễm người dân lãnh đủ

Khi tỉnh này thực hiện chính sách thu hút đầu tư và tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp vào xây dựng cơ sở hạ tầng, hoạt động tại địa phương đã góp phần giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn. Tuy nhiên, những hệ lụy nảy sinh sau khi các nhà máy vận hành hoạt động như: ô nhiễm không khí, nước thải… gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân thì dường như chưa được quan tâm, xử lý?

Trước những phản ánh của người dân, chúng tôi đã có mặt tại xã Gio Quang, huyện Gio Linh – địa phương nằm gần với Khu công nghiệp Quán Ngang để ghi nhận thực tế và thấy rằng những bức xúc của người dân là hoàn toàn có cơ sở.

Trong số những đơn vị hoạt động tại đây, nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng (do doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư) là “thủ phạm” chính gây ô nhiễm, được phần lớn người dân “vạch mặt, chỉ tên”.

(Nước thải từ nhà máy chế biến bột cá do chưa được xử lý triệt để dẫn đến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng)

Trò chuyện với chúng tôi, ông Lê Văn Tiển (ở thôn Trúc Lâm, xã Gio Quang) tỏ ra rất bức xúc: “Từ ngày nhà máy Hồng Đức Vượng đi vào hoạt động, đời sống của người dân địa phương rất khổ cực. Không biết nhà máy này sản xuất kiểu gì mà nước thải cứ chảy ra bên ngoài khiến nguồn nước bị ô nhiễm, đặc quánh một màu đen, diện tích trồng trọt bị nhiễm chất nhơ nên không canh tác được, trâu, bò, gà, vịt cứ bị chết dần”.

Không chỉ bị ảnh hưởng bởi nước thải mà hàng ngày người dân các địa phương này phải chịu đựng sự “tra tấn” của mùi hôi thối do quá trình sản xuất bột cá gây nên. “Nhà máy này hoạt động cả ngày lẫn đêm, gió nồm, gió nam người dân đều bị ảnh hưởng mùi hôi. Người dân chúng tôi đi ra ngoài làm việc phải bịt khẩu trang. Không những thế, mùi hôi thối còn ám ảnh trong từng bữa ăn, giấc ngủ. Cùng với đó, nước thải của nhà máy này gây ngứa ngáy, phát sinh nấm, khuẩn” – ông Tiển nói.

Chị Phan Thị Hồng, xã Gio Quang, cho biết: “Ô nhiễm xảy ra từ năm ngoái cho đến nay. Đặc biệt là thời gian gần đây, nước thải từ nhà máy xả ra ngoài ngày càng nhiều, khiến gia súc bị chết do uống phải nước nhiễm bẩn và môi trường sống bị ô nhiễm. Hiện tại, bà con địa phương không thể sử dụng được nước giếng bởi vì có mùi. Trước đây giếng nước nhà tui trong vắt nhưng giờ đóng váng, rêu, nên không dám uống. Nhiều người sử dụng giếng khoan nhưng cũng không uống được nên phải đi mua nước từ bên ngoài. Gia đình tui làm một mẫu ruộng nhưng vụ vừa rồi lúa bị giảm năng suất một cách thê thảm, không thu hoạch được bao nhiêu”.

Theo ông Lê Văn Thông, Chủ tịch UBND xã Gio Quang, cho biết: Ngay từ thời điểm nhà máy bột cá Hồng Đức Vượng đi vào hoạt động (thời điểm 8/2014), đã phát sinh ô nhiễm. Tuy nhiên, cao điểm từ khoảng đầu tháng 2 cho đến nay, việc ô nhiễm không khí càng trở nên trầm trọng hơn do lượng cá nhập về nhà máy nhiều. Chính quyền địa phương đã nắm bắt ý kiến phản ánh của người dân và đã kiến nghị lên cấp trên nhưng vấn đề ô nhiễm vẫn tiếp diễn và chưa được xử lý triệt để.

(Theo người dân địa phương, hồ Bàu Đinh bị ô nhiễm là do ảnh hưởng từ nguồn nước thải của nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng)

Lãnh đạo xã Gio Quang cho biết, các hộ dân tại 2 làng Trúc Lâm, Kỳ Lâm của xã Gio Quang hiện tại đang rơi vào tình trạng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng. Bên cạnh đó, nguồn nước tưới tiêu cho hoa màu trước đây khá dồi dào nhờ 2 hồ nước nhân tạo Bàu Đinh, Cồn Cường thì giờ đã bị ô nhiễm quá nặng, không thể làm gì được.

Trả lời về việc địa phương có tham gia giám sát hoạt động tại những cơ sở sản xuất, chế biến này hay không? Ông Thông cho hay: “Cấp xã chúng tôi không đủ thẩm quyền để kiểm tra. Công ty họ hoạt động trong khu công nghiệp là thuộc các cơ quan cấp tỉnh quản lý. Quy hoạch như thế nào địa phương cũng không nắm rõ. Khi nhà máy đặt ở đó, địa phương chỉ làm thủ tục giải phóng mặt bằng, tạo thuận lợi cho nhà máy hoạt động mà thôi”.

Chậm trễ khắc phục?

Nhà máy sản xuất, chế biến bột cá Hồng Đức Vượng được xây dựng trên khuôn viên rộng 30.109 m2. Công suất chế biến của nhà máy khoảng 24.000 tấn/năm. Nhà máy này đi vào hoạt động từ đầu năm 2013, bắt đầu chạy thử vào tháng 5/2014.

Tuy nhiên, ngay sau khi đi vào hoạt động đã phát sinh một lượng lớn nước thải cùng mùi hôi ra môi trường xung quanh, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn hộ dân tại các địa phương sống lân cận nhà máy. Trước phản ánh của người dân, đoàn kiểm tra của Ban quản lý các Khu kinh tế phối hợp với Sở TN-MT tỉnh Quảng Trị đã xuống kiểm tra và phát hiện nhiều sai phạm tại nhà máy này trong vấn đề đảm bảo môi trường

Theo biên bản kiểm tra của các cơ quan chức trách địa phương, dù đã đi vào hoạt động nhưng Công ty Hồng Đức Vượng chưa có biện pháp thu gom, xử lý chất thải từ khu vực tập kết cá tươi gây nên mùi hôi; chưa xây dựng kho lạnh để chứa và bảo quản nguyên liệu theo nội dung báo cáo tác động môi trường (DTM) đã được phê duyệt. Hệ thống xử lý nước thải của nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng còn thiếu 3 công đoạn: Bể kéo tụ tạo bông, bể lắng, bể tuyển nổi. Bên cạnh đó, hệ thống nước thải của nhà máy này vượt mức cho phép 70m3/ngày. Biên bản kiểm tra trên cũng đã chỉ rõ nhà máy này thải chất thải ra môi trường không đạt yêu cầu về vệ sinh môi trường như chủ đầu tư đã cam kết.

Từ đó, phía cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị đã đề nghị phía công ty phải thực hiện đầy đủ các cam kết và có văn bản gửi cơ quan chức năng tỉnh này thẩm định cho phép mới được vận hành. Tuy nhiên, nhà máy Hồng Đức Vượng vẫn “phớt lờ” ý kiến của các cơ quan chức năng và tiếp tục xả thải, gây ảnh hưởng đến người dân.

Theo một số nguồn tin đáng tin cậy chúng tôi nắm được, dù cơ quan chức trách địa phương đã có văn bản yêu cầu công ty này tạm dừng hoạt động để khắc phục những sai phạm trong vấn đề đảm bảo môi trường, nhưng nhà máy Hồng Đức Vượng vẫn “lén lút” hoạt động và xả thải vào ban đêm?

(Người dân địa phương cho biết, nhà máy vẫn "lén lút" xả nước thải vào ban đêm)