1. Bối cảnh

Sản xuất và chế biến nghêu là nguồn sinh kế quan trọng, góp phần cải thiện thu nhập và kinh tế cho hàng triệu nông hộ sản xuất quy mô nhỏ tại Việt Nam. Bên cạnh những kết quả tích cực trong hoạt động sản xuất, chế biến và xuất khẩu, vẫn tồn tại nhiều thách thức về kinh tế, xã hội và môi trường đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của ngành nghêu, đặc biệt với sự ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch bệnh Covid – 19 đã gây ra những tổn thất lo lớn về xã hội và nền kinh tế của Việt Nam. Bên cạnh đó, sự liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị nghêu còn lỏng lẻo và thiếu hiệu quả, không đảm bảo tính công bằng và minh bạch. Chính điều này đã ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng, khả năng truy xuất nguồn gốc của sản phẩm và làm giảm sức cạnh tranh của mặt hàng nghêu của Việt Nam trên thế giới.

Trong bối cảnh đó, đươc sự tài trợ của Liên Minh Châu ÂU (EU), tổ chức Oxfam tại Việt Nam hợp tác với Trung tâm hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS), Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng phối hợp triển khai dự án “Phát triển bền vững và toàn diện chuỗi giá trị nghêu ở Việt Nam”  tại 03 tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang (2018 - 2022). Dự án được thiết kế nhằm cải thiện thu nhập cho người sản xuất cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua hỗ trợ và thúc đẩy nâng cao năng lực và hiệu quả kinh doanh theo tiêu chuẩn bền vững tại 3 tỉnh Bến Tre, Tiền Giang và Trà Vinh, đồng thời thúc đẩy tiếp cận thị trường có kết nối theo chuỗi giá trị, môi trường chính sách thuận lợi cho phát triển chuỗi giá trị nghêu lồng ghép các nguyên tắc sản xuất bền vững theo hướng MSC.

Một trong những kết quả kỳ vọng của dự án là các chính sách được thực thi hiệu quả, cải thiện khả năng tiếp cận tài chính và quản trị chuỗi giá trị. Việc phát triển các chuỗi giá trị cũng đòi hỏi một môi trường chính sách thuận lợi và cơ chế quản trị chuỗi giá trị tốt. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận tài chính của người sản xuất quy mô nhỏ và các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng sẽ được củng cố thông qua cơ chế tín dụng chuỗi hoặc các chính sách/ kế hoạch tài chính khác. Bằng cách thiết lập các mối hợp tác công – tư bao gồm các tổ chức tài chính, các đơn vị cung cấp dịch vụ công và các tổ chức phi chính phủ, những mục tiêu trên có thể được thực hiện. Để đảm bảo các tác nhân trong chuỗi giá trị nghêu hoạt động hiệu quả, cần có một khu vực công - tư đủ mạnh thực hiện vai trò quản trị nhà nước và chức năng hỗ trợ cho các nhà sản xuất quy mô nhỏ (SSPs) và các DN nhỏ và vừa (MSMEs), các hiệp hội,… nhằm hài hoà nhu cầu và lợi ích của tất cả các bên liên quan. Do vậy, dự án đề xuất thành lập Liên minh công tư - PPA cho chuỗi giá trị nghêu, chương trình nghêu đạt chứng nhận phát triển bền vững, PPA (Public private alliance) – Liên minh công tư hoạt động nhằm có được các cuộc đối thoại chính sách trực tiếp với các nhà hoạch định chính sách chủ chốt trong các cơ quan chủ quản và các đại biểu cấp tỉnh; và vận động chính phủ chủ yếu thông qua các phương tiện truyền thông. PPA hoạt động nhờ sự đóng góp của các thành viên và đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan đều tham gia và có tiếng nói, giám sát và cải thiện quản trị nhà nước; làm rõ và tăng cường vai trò và trách nhiệm của từng bên liên quan; huy động các dịch vụ hỗ trợ cần thiết (như tài chính, đăng ký đất đai và kiểm soát an toàn thực phẩm). Ngoài ra, các PPAs cũng giám sát hoạt động của các chuỗi giá trị và tham gia hành động để phát triển bền vững và toàn diện các chuỗi giá trị.

Trong năm 2020, Các nhóm liên minh công – tư  (PPA) của tỉnh Bến Tre, Trà Vinh và Tiền Giang đã được thành lập và xây dựng các quy chế vận hành, quản lý, phân công nhiệm vụ và chức năng của các thành viên trong nhóm PPA. Các thành viên trong nhóm PPA của 3 tỉnh bao gồm lãnh đạo và nhân viên của cơ quan quản lý nhà nước từ cấp tỉnh đến xã như Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chi cục thủy sản, Chi cục thú ý, Phòng tài nguyên và môi trường, Phòng nông nghiệp, UBND huyện, xã, Đồn biên phòng, Hiệp hội thủy sản tỉnh, Cộng đồng nghề nghêu, tổ nhóm/ Hợp tác xã nghêu tại tỉnh. Hiện nay, các nhóm PPA tại 3 tỉnh vùng dự án đã đi vào hoạt động và hỗ trợ phát triển nghề nghêu của tỉnh, các cuộc họp thường niên được tổ chức định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm/ lần, nhưng chưa xây dựng được các kế hoạch hành động ngắn hạn và dài hạn phát triển nghề nghêu bền vững đảm bảo tuân thủ theo các chứng nhận phát triển bền vững.

Nhằm đạt được những kết quả và mục tiêu đã đề ra, Ban Quản lý dự án và Trung tâm Hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS) cần tuyển tư vấn để thực hiện hoạt động: “Nâng cao năng lực quản trị, quản lý, vận hành các hoạt động của PPA và rà soát chính sách quản lý và xây dựng kế hoạch hành động phát triển chuỗi giá trị toàn diện và bền vững ngành nghêu tại tỉnh Bến Tre, Tiền Giang và Trà Vinh”.

2. Mục tiêu

Mục tiêu chung của hoạt động nhằm thúc đẩy sự tham gia đa bên (bao gồm các cơ quan quản lí nhà nước, doanh nghiệp, đại diện người sản xuất nghêu và các bên có liên quan) trong quản trị sản xuất nghêu bền vững và liên kết chuỗi giá trị nghêu tại các tỉnh vùng dự án. Đồng thời, rà soát chính sách và xây dựng kế hoạch hành động phát triển chuỗi giá trị nghêu bền vững và toàn diện tại 3 tỉnh vùng dự án.

Mục tiêu cụ thể của hoạt động:

- Các bên tham gia trong quản trị sản xuất nghêu tham gia một cách tích cực, cam kết tự nguyện để có một chương trình chiến lược chung có hiệu quả trong quá trình quản trị sản xuất kinh doanh nghêu hướng đến phát triển bền vững.

- Doanh nghiệp vừa và nhỏ và các hợp tác xã, tổ nhóm nông dân trong chuỗi giá trị nghêu được tăng cường tham gia cùng các bên trong chuỗi nghêu.

- Thúc đẩy vai trò của chính quyền địa phương trong việc điều hành liên minh công – tư quản trị hiệu quả chuỗi giá trị tại 3 tỉnh.

- Rà soát các chính sách liên quan đến phát triển chuỗi giá trị Nghêu bền vững và toàn diện.

- Xây dựng kế hoạch hành động dài hạn và ngắn hạn phát triển bền vững nghề nghêu đảm bảo tuân thủ tiêu chí của chứng nhận phát triển bền vững.

- Thúc đẩy các hoạt động liên quan đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) phù hợp với các yêu cầu của các chứng nhận quốc tế, chương trình phát triển bền vững chuỗi giá trị nghêu cũng như góp phần vận động chính sách tài chính chuỗi giá trị cho ngành chế hiến hải sản.

3. Phạm vi công việc

Chuyên gia tư vấn dự kiến sẽ phụ trách các công việc sau:

• Hỗ trợ/ tư vấn thực hiện các cuộc họp, cuộc tham vấn đa bên về việc thực hiện chính sách và kế hoạch phát triển và các chính sách tái cơ cấu chuỗi giá trị nghêu toàn diện và bền vững.
• Xây dựng một bản rà soát về các chính sách và giải pháp/ kế hoạch trong quản lý phát triển chuỗi giá trị nghề nghêu, lồng ghép việc thúc đẩy sự tuân thủ các tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế.
• Hỗ trợ/ tư vấn Ban chỉ đạo (PPA) thực hiện các cuộc họp, cuộc tham vấn đa bên về việc thực hiện chính sách và hỗ trợ chính quyền địa phương, cơ quan ban ngành thực hiện được các khuyến nghị trong tóm lược chính sách.
• Viết báo cáo về những kết quả đạt được của Ban chỉ đạo (PPA) trong năm bao gồm tài chính, quyền sử dụng đất, thực thi các chương trình chứng nhận.
• Hỗ trợ/ tư vấn ban chỉ đạo thực hiện chương trình (PPA) cho việc thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong chuỗi giá trị liên kết nghêu.
• Hỗ trợ/ tư vấn điều phối/ vận hành các hoạt động của PPA đối với hoạt động có sự tham gia của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong thời gian từ 2018 – 2022.
• Hỗ trợ/ Tư vấn việc đánh giá và hỗ trợ các thành viên mới tham gia PPA hoặc các nhóm PPA nhằm đảm bảo tính cạnh tranh và phát triển bền vững.
• Hỗ trợ/ tư vấn vận hành hệ thống truyền thông tăng cường chia sẻ thông tin.
• Tư vấn, hỗ trợ các tỉnh và dự án trong vận hành PPA trong quá trình triển khai dự án.
• Các công việc khác theo tính chất hoạt động.

4. Kết quả mong đợi

Các kết quả đầu ra mong đợi:

• 01 báo cáo rà soát về chính sách về xây dựng quy hoạch phát triển chuỗi giá trị nghề nghêu.
• 03 kế hoạch hành động dài hạn và ngắn hạn phát triển chuỗi giá trị nghêu bền vững và toàn diện, có lồng ghép việc thúc đẩy sự tuân thủ các tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế cho 3 tỉnh vùng dự án.
• 01 báo cáo những kết quả đạt được của Ban chỉ đạo (PPA) trong năm bao gồm tài chính, quyền sử dụng đất, thực thi các chương trình chứng nhận
• Tất cả các kết quả đầu ra theo yêu cầu phải được nộp cho ban quản lý dự án (OXFAM, ICAFIS)  ở định dạng điện tử, ở dạng bản cứng hoàn chỉnh.

5.  Thời gian và địa điểm thực hiện

Khung thời gian cho hoạt động này dự kiến này kéo dài từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2022.

Địa bàn thực hiện: tại tỉnh Bến Tre, Tiền Giang và Trà Vinh

6. Yêu cầu đối với tư vấn

 Tư vấn cần đáp ứng được các yêu cầu sau:

• Có hiểu biết, kinh nghiệp về chính sách nông nghiệp, thuỷ sản và liên kết theo chuỗi giá trị nông sản.
• Số năm kinh nghiệm trên 10 năm.
• Có uy tín, có kinh nghiệm làm việc với cơ quan quản lý nhà nước, tác nhân ngành hàng vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long
• Đã tham gia chủ trì thực hiện các hoạt động nghiên cứu, tư vấn về vấn đề liên quan đến các ngành hàng nông nghiệp hoặc các nhóm công tác PPP hoặc PPA ngành hàng nông nghiệp, thủy sản
• Có hiểu biết về hệ thống chứng nhận MSC
• Đã tham gia chủ trì thực hiện các hoạt động nghiên cứu, tư vấn về vấn đề liên quan
• Có kinh nghiệm và kỹ năng thực hiện các phương pháp nghiên cứu kinh tế thể chế và có khả năng nghe hiểu các ngôn ngữ địa phương;
• Có khả năng trình bày, thúc đẩy thảo luận, tài liệu hóa;
• Có kỹ năng giao tiếp hiệu quả;
• Cam kết và đáp ứng theo yêu cầu đúng thời hạn.

7. Thời hạn ứng tuyển

Ứng viên phù hợp gửi Sơ yếu lý lịch (CV) và đề xuất kỹ thuật, tài chính qua email hoặc gửi qua đường bưu điện trước 17h00 ngày 19 tháng 01 năm 2022

Địa chỉ liên hệ:

Trung tâm hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thủy sản bền vững – ICAFIS

Địa chỉ: tầng 3, nhà A7, Số 10 Nguyễn Công Hoan, Ba Đình, Hà Nội.

Người liên hệ: Bà Đinh Thị Thu – Cán bộ dự án

E-mail: thu.dinh@icafis.vn hoặc info@icaifs.vn