Trong các năm qua dưới sự thúc đẩy của các cơ quan cũng như các dự án, đặc biệt là dự án Graisea, phụ nữ tại các tỉnh nuôi tôm vùng đồng bằng sông Cửu Long đã chủ động và tham gia nhiều hơn vào các hoạt động nuôi tôm của gia đình. Tuy nhiên trong việc mua bán tập thể, liên kết đa bên thì họ vẫn chưa thực sự tham gia do tâm lý còn ý ngại, nhút nhát, phụ thuộc vào chồng. Nhằm thúc đẩy hơn quyền năng kinh tế cho phụ nữ, trung tâm ICAFIS đã kết hợp với trung tâm khuyến nông Bạc Liêu tổ chức tập huấn "Phân tích chi phí, lợi ích của mua bán tập thể và liên kết chuỗi có sự tham gia của nữ giới" cho các thành viên hợp tác xã Thành Công 1 (xã Phong Thạnh A, Huyện Giá Rai).
Thông qua buổi tập huấn các chị em cũng như nam giới hiểu thêm về vai trò sự tham gia của nữ giới trong việc hình thành liên kết, tăng thu nhập gia đình. Để làm được điều đó các chị em cần mạnh dạn, chủ động tham gia thảo luận,bàn bạc ra quyết định, học hỏi kinh nghiệm kiến thức nuôi tôm từ các anh, các lớp tập huấn về cải tiến kĩ thuật, định hướng kinh doanh, kế hoạch phát triển. Ngoài ra tập huấn còn hướng đến tìm ra các nguyên nhân gây cản trở việc tăng thu nhập của bà con theo 3 khía cạnh chính là sản xuất, giới, thị trường, đồng thời tìm hướng giải quyết nguyên nhân đó.
Cùng ngày hôm đó, để mọi người hiểu rõ hơn về chuỗi giá trị tôm, các tác nhân trong chuỗi, vị trí và lợi thế từng nhóm, chúng tôi cho bà con thực hành một công cụ là "phân tích sơ đồ chuỗi giá trị". Lấy người nông dân sản xuất là mắt xích trọng tâm, thì mắt xích trước đó sẽ là vật tư đầu vào (con giống, thức ăn, vi sinh, thiết bị...), và mắt xích sau sẽ là đầu ra cho sản phẩm người dân làm ra (thương lái, doanh nghiệp, nhà máy chế biến,...). Khoảng cách và tư thế của từng nhân vật lên diễn sẽ thể hiện tương đương với vị trí và vị thế,lợi ích của các tác nhân trong chuỗi. Việc tái hiện lại chuỗi giá trị qua diễn xuất trực quan sẽ giúp bà con nhớ hơn hình ảnh người nông dân đang phải chịu sức ép từ hai bên Cả việc đi mua và được mua họ đều đang bị định giá bởi các tác nhân khác.
Rõ ràng có thể thấy là người nông dân chỉ đơn thuần biết nuôi và nuôi tôm, chưa quan tâm đến nhu cầu cung cầu của thị trường, mùa nào con tôm được giá cũng như chưa thực sự có những hành động để kết hợp cùng các mắt xích khác để tạo nên một chuỗi bền vững, mang lại lợi ích tối đa về giá. Phân tích được nguyên nhân, hiểu rõ bản chất của liên kết là hợp tác đa bên cùng có lợi, sau đó là các giải pháp đưa ra để củng cố vị thế người nuôi tôm, kéo gần khoảng cách của họ với vốn sản xuất, vật tư, đầu ra ổn định, hình thành liên kết chuỗi. Muốn thế người dân phải có kế hoạch và mục tiêu rõ ràng, và phấn đấu vì mục tiêu đó. Buổi tập huấn diễn ra hết sức sôi nổi, vui vẻ với sự hăng hái từ cả bên hợp tác xã và cán bộ dự án.
Theo Nguyễn Lý - ICAFIS
